12 жылдық білім беру жағдайында оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастырудың тұжырымдамалық тұғырлары

Название	12 жылдық білім беру жағдайында оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастырудың тұжырымдамалық тұғырлары
страница	3/3
Дата конвертации	24.10.2013
Размер	0.63 Mb.
Тип	Документы
источник

1 2 3

Қорытынды

Функционалды сауаттылықты қалыптастырудың методологиялық негіздері келесі ережелермен белгіленеді:

1) Түсінік: функционалды сауаттылық әлеуметтік қатынас жүйесінде тұлғаның дұрыс қалыптасуын қамтамасыз ететін, білімдердің, икем мен дағдылардың атомарлы деңгейі ретінде түсініледі, ол нақты мәдени ортада тұлғаның тіршілік әрекетін жүзеге асыру үшін минималды қажеттілік деп есептелінеді.

2) ^ Мектеп оқушысының моделі: Функционалды сауатты мектеп оқушысы – пәндік, пәнаралық, интегралды білімдердің, икемдердің, дағдылардың және функционалды мәселелерді шешу тәсілдерінің ретінде білімділіктің жеткілікті жиынтығы мен жоғары деңгейіне ие, ол онымен ақпараттарды қабылдау, қайта жаңғырту үрдісімен, типтік оқу міндеттерін, сондай-ақ қоғаммен өзара әрекеттесу міндеттерін шешумен байланысты қызмет үрдісінде пайдаланады.

3) Функционалды сауаттылықтың үлгілік мазмұны: қызмет етудің табыстылығын қамтамасыз ететін функционалды сауаттылық төрт компоненттерден тұрады 1) жалпы теоретикалық, арнайы және қолданбалы сипаттағы білімдер; 2) қызмет үрдісіне тартылғандардың немесе олармен түйіндес істің және нақтылықтың мәнін пәндік түсінуі; 3) адекватты қойылған мақсаттарға құралдарды таңдай білу және оның мазмұнына сәйкес әрекет ету; 4) білікті әрекет, сондай-ақ пайымдау дағдылары.

4) Функционалды сауаттылықтың құрылымы: а) қызметтің мазмұны мен нәтижесіне меншікті білімділік қажеттіліктерді, мақсаттар мен құндылықты-мағыналы түсініктерді жете ұғыну; гуманитарлық пәндерді меңгеру шегінде жаңаны түсіну; біліктілікті танытудағы оң уәждену; б) тиісті оқу және тәжірибелік әрекетті жүзеге асыру тәсілін таңдау негізінде жатқан, ақпараттық қоғамның жүйесін бейнелейтін, біліктілік түйіні боп табылатын, қоғамдық-гуманитарлық және табиғи білімдерді, әсіресе қолданбалы сипаттағы жиынтықты игеру; в) игерілген білімдер базасында өзіндік жұмысқа қажетті әрекеттерді, сондай-ақ оқу-танымдық біліктілікті дамытуға септігін тигізетін әртүрлі міндеттерді шешуде қызметті жоспарлау және жүзеге асыру тәсілін таңдауды жүзеге асыру; г) өзінің нағыз мүмкіндіктері, мақсаттары, жайттары туралы түсініктеріне сәйкес жақындағы және алысты жоспарларды қалыптастыру; өз қызметіне аналитикалық тұрғыда қарау; жаңа ақпарат пен бар білімдерін салыстыру үрдісінде өз жайғасымын жасау.

5) ^ Оқу пәндерінің мазмұнындағы функционалды сауаттылыққа компонентті белгілеу. Оқу пәндерінің мазмұнын функционалды аспектіде нығайту, осы оқу құралындағы тұлғалық, азаматтық, әлеуметтік, басқарушылық, коммуникативтік, ақпараттық, технологиялық ағарту деңгейлері бойынша жеті түйінді құзыреттерді қалыптастыру нәтижелеріне әзірленген талаптардың есебінен жүзеге асырылады.

Оқу құралында функционалды сауаттылықты қалыптастыру бойынша оқу пәнінің мазмұнын тапсырмалармен байытуда ұсынымдар ұсынылды:

А) ФС бойынша компоненті есебінен тапсырмалар (жаттығулар) жүйесін кеңейту, ол үшін PISA Бағдарлама талаптарының үлгілерін қолдану. Б) Мектеп оқушыларының функционалды сауаттылықтарын қалыптастыру нәтижелеріне әзірленген талаптардың, пәндердің мазмұнына ФС компонентін іріктеу кезінде бағдарлау үшін оқу бағдарламаларының, оқулықтардың және ОӘК авторларына ұсыну.

Приложение

Примеры заданий для оценки функциональной грамотности
15-летних учащихся в исследовании

Programme for international student assessment (PISA 2000 г.)

Примеры заданий по математике и естествознанию.

Составители: Ковалева Г.С., к.п.н., Красновский Э.А., к.п.н., Краснокутская Л.П., к.ф.-м.н., Краснянская К.А., к.п.н. Центр оценки качества образования ИОСО РАО, 2003г. Национальный Фонд подготовки кадров, 2003г.

^ Задания для оценки естественнонаучной грамотности 15-летних учащихся в исследовании PISA 2000 г.

Группа заданий 2.

Озон

Прочитайте следующий отрывок из статьи об озоновом слое.

Атмосфера – океан воздуха и бесценный природный ресурс для поддержания жизни на Земле. К сожалению, человеческая деятельность, основанная на национальных и личных интересах, наносит вред этому общему ресурсу, что проявляется в истощении тонкого озонового слоя, который действует как защитный экран для жизни на Земле.

Молекулы озона состоят из трех атомов кислорода в отличие от молекул кислорода, которые состоят из двух атомов кислорода. Молекулы озона чрезвычайно редкие: их меньше, чем десять на каждый миллион молекул воздуха. Однако на протяжении почти миллиарда лет их присутствие в атмосфере играло решающую роль в сохранении жизни на Земле. В зависимости от того, где он находится, озон может или защищать, или наносить вред жизни на Земле. Озон в тропосфере (на высоте до 10 км над земной поверхностью) – это «плохой» озон, который может нанести вред тканям легких и растениям. Но более 90 процентов озона, находящегося в стратосфере (на высоте от 10 до 40 км над земной поверхностью), является «хорошим озоном», который, поглощая опасное ультрафиолетовое излучение Солнца, выполняет полезную работу.

Без этого полезного озонового слоя люди были бы более подвержены заболеваниям, возникающим вследствие облучения ультрафиолетовыми лучами Солнца. В последние десятилетия количество озона уменьшилось. В 1974 году была высказана гипотеза, что причиной этого может быть фреон (CFC_S). До 1987 года научные исследования причинно-следственных связей не давали убедительных подтверждений о причастности фреонов к разрушению озона. Однако в сентябре 1987 года официальные представители разных стран встретились в Монреале (Канада) и договорились ввести строгие ограничения на использование фреонов CFC_S_.

^ Вопрос 5: Озон

В приведенном выше тексте ничего не говорится о том, как формирутся озон в атмосфере. В действительности каждый день некоторое количество озона образуется, а некоторое исчезает. Способ образования озона показывается с помощью следующего комикса (смешного рассказа в рисунках).

Предположим, у вас есть дядюшка, который пытается понять, что изображено на рисунках. Однако он не получил в школе никакого естественнонаучного образования и не понимает объяснения автора рисунков. Он знает, что в атмосфере нет никаких маленьких человечков, но его интересует, что изображают маленькие человечки комикса, что означают эти странные надписи О2 и О3 и какой процесс представлен на рисунках. Он просит вас объяснить комикс. Предположим, что ваш дядюшка знает:

что О – обозначение кислорода;
что такое атомы и молекулы.

Опишите для своего дяди, что показано на каждом рисунке комикса.

В своем объяснении используйте слова «атомы» и «молекулы», также, как они используются в строках 5 и 6.

^ Оценка выполнения задания

Деятельность: демонстрировать коммуникативные умения: аргументировано, четко и ясно формулировать выводы, доказательства и др.

Содержание: Наука о Земле

Ситуация: Глобальная

Код 3(1): Дается ответ, в котором приводятся все три элемента:

первый элемент: молекула кислорода или молекулы кислорода (каждая из которых состоит из двух атомов кислорода) расщепляется на два атома кислорода (рисунок 1);
второй элемент: расщепление (молекул кислорода) происходит под воздействием солнечных лучей (рисунок 1);
третий элемент: атомы кислорода соединяются с другими молекулами кислорода и образуют молекулы озона (рисунки 2 и 3).

^ Замечания по поводу каждого элемента

Первый элемент:

расщепление должно описываться, используя правильную терминологию (приведенную в строках 5 и 6) для О (атом или атомы) и для О₂ (молекула или молекулы).
если О или О₂описывается как «частицы» или «маленькие части» этот элемент не принимается как правильный.

Второй элемент:

влияние Солнца должно быть связано с расщеплением О₂(молекулы или молекул кислорода).
если говорится, что под влиянием Солнца образуется молекула озона из атомов кислорода или молекулы кислорода (рисунки 2 и 3), то этот элемент не принимается как правильный.
обратите внимание: элементы 1 и 2 обычно упоминаются в одном предложении.

Третий элемент:

этот элемент засчитывается как правильный (дается один балл) только в том случае, если ответ включает описание соединения О с О₂. Если образование озона О₃ описывается как соединение (трех, отдельных) атомов О, то данный элемент не принимается как правильный.
если О₃не описывается как молекула или молекулы, а например, говорится о «группе атомов» элемент можно принять как правильный_.

^ Пример задания для оценки математической грамотности

Группа заданий 1. Яблони

Фермер на садовом участке высаживает яблони в форме квадрата, как показано на рисунке. Для защиты яблонь от ветра он сажает по краям участка хвойные деревья.

Ниже на рисунке изображены схемы посадки яблонь и хвойных деревьев для нескольких значений n, где n – количество рядов высаженных яблонь. Эту последовательность можно продолжить для любого числа n.

^ Вопрос 1: Яблони

Заполните таблицу:

n	Количество яблонь	Количество хвойных деревьев
1	1	8
2	4
3
4
5

Оценка выполнения задания

Деятельность: второй уровень компетентности (установление связей и интеграция информации для решения задачи)

^ Содержание: изменения и зависимости

Ситуация: обучение

Таблица имеет вид:

n	Количество яблонь	Количество хвойных деревьев
1	1	8
2	4	16
3	9	24
4	16	32
5	25	40

Код 1: Все 7 значений в таблице указаны верно.

Код 0: Другие ответы

Қолданылған әдебиеттер тізімі

Тангян С.А. Грамотность в компьютерный век // Педагогика. 1995. - № 1; Literacy and Learning Society, Paris, 1997.
Вершловский С.Г., Матюшкина М.Д., Функциональная грамотность выпускников школ.\\Cоциологические исследования №5. Май 2007. С. 140-144.
Гершунский Б.С. Философия образования для XXI века. - М.: Совершенство, 1998. - 608 с.
Крупник С.А., Мацкевич В.В. Функциональная грамотность в системе образования Беларуси. — Мн.: АПО, 2003.
Компетенции в образовании : опыт проектирования : сб. науч. тр. / Под ред. А.В. Хуторского. – М.: Научно-внедренческое предприятие «ИНЭК», 2007. – 327 с.
Сметанникова Н.Н. Грамотность Единственное или множественное число? // Школьная библиотека, 2001.
Ордабаева Ж.Ж. Развитие функциональной грамотности одаренных учащихся в процессе обучения физике //Педагогические науки. - № 4.
Рауандина А.К. Қазақ тілін оқытуда оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру әдістемесі (орыс тілді мектептердің 5-6-сыныптары. Канд. дис. автореф., Алматы, 2010. – 24 с.
www.pisa.oesd.org
Государственная программа развития образования Республики Казахстан на 2011 – 2020 годы, Астана. - 2010.
Послание Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева народу Казахстана. Социально-экономическая модернизация – главный вектор развития Казахстана, 27.01.2012 г.
Национальный план действий по развитию функциональной грамотности школьников на 2012 2016 годы», г.Астана, 11.09.2012 г.
Гельфман Э.Г., Холодная М.А. Психодидактика школьного учебника. Интеллектуальное воспитание учащихся. - СПб: Питер, 2006.
Фокин Ю. Г. Психодидактика высшей школы. - М.: МГТУ, 2000.
Онушкин В.Г., Огарёв Е.И. Образование взрослых: междисциплинарный словарь терминологии. – СПб: Воронеж, 1995. – 232 с.
Максимова В.Н. Межпредметные связи в учебно-воспитательном процессе современной школы: Учеб.пособие по спецкурсу для пед. ин-тов. - М.: Просвещение, 1987. - 157 с.
Межпредметные связи курса физики в средней школе/ Ю.И.Лукьянов и др.; Под ред. Ю.И.Дика, И.К.Турышева. - М.: Просвещение, 1987. - 191 с.
Стефанова Г.П. Теоретические основы и методика реализации принципа практической направленности подготовки учащихся при обучении физике: автореф. …докт. пед. наук. – Москва, 2002. – 32 с.
Усова А.В. Практикум по решению физических задач: Для студентов физ.-мат. фак./А.В.Усова, Н.Н.Тулькибаева. - М.: Просвещение, 2001. - 206 с.

Мазмұны

Кіріспе.............................................................................................................		3
1	Мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын қалыптастырудағы тарихи-педагогикалық негіздері.........................	5
2	Мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын қалыптастыру және дамыту әдіснамалық негіздері.....................................................................................................	9
3	Мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамытудың типтік мазмұны.........................................................................................	21
Қорытынды.............................................. .....................................................		33
Қолданылған әдебиеттер тізімі....................................................................		39

^ 12 жылдық білім беру жағдайында оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастырудың тұжырымдамалық тұғырлары

Әдістемелік құрал

Басуға 19.04.2013 қол қойылды. Пішімі 60×84 ^1/₁₆. Қағазы офсеттік. Офсеттік басылыс.

Қаріп түрі «Times New Roman». Шартты баспа табағы 2,4.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

«Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы» РМҚК

0

10000, Астана қ., Достық көшесі 20, «Санкт-Петербург» с.-і. о., 13-қабат.

1 2 3

	12-жылдық мектеп жағдайында оқушылардың функционалдық сауаттылығын бағалау әдістемесі Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы Ғылыми кеңесімен баспаға ұсынылды (2013 жылғы 15 сәуірдегі №2 хаттама)		Оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыруда 12 жылдық білім беру мазмұнының кіріктірілуі мен сабақтастығы Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы Ғылыми кеңесімен баспаға ұсынылды (2013 жылғы 15 сәуірдегі №2 хаттама)
	• компьютерлік дизайнда жұмыс жасау арқылы оқушының эстетикалық талғамын дамыту Курстың мақсаты: 12 жылдық білім беру жүйесіне көшу жағдайында информатика пәнін кәсіби бағытта оқыту және оқушылардың білім деңгейлерін...		12 жылдық мектеп оқушыларының қазақ тілінен функционалдық сауаттылығын Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы Ғылыми кеңесімен баспаға ұсынылды (2013 жылғы 15 сәуірдегі №2 хаттама)
	Оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастырудағы мектеп және отбасының өзара іс-әрекетінің мазмұны мен түрлері Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы Ғылыми кеңесімен баспаға ұсынылды (2013 жылғы 15 сәуірдегі №2 хаттама)		Оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту жөніндегі 2012 2016 жылдарға арналған ұлттық іс-қимыл жоспарын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің Оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту жөніндегі 2012 2016 жылдарға арналған ұлттық іс-қимыл жоспарын бекіту туралы
	Жобалау және зерттеу қызметі негізінде 12 жылдық білім беру жағдайында Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы Ғылыми кеңесімен баспаға ұсынылды (2013 жылғы 15 сәуірдегі №2 хаттама)		Білім беру қызметтерін көрсету үлгі шартының нысаны Тапсырыс беруші (өкілі) білім беру ұйымының жылдық төлем сомасынан білім беру ұйымы белгілеген сомада білім алушы оқуға қабылданғанға...
	Құттықтаймыз! Мектепке деінгі білім беру ұйымдары басшыларының секциясында «№96 сәбилер бақшасы – «Радуга» үйлесімді дамыту орталығы» МҚкк-ның...		Аудандық білім беру бөлімінің 2010-2014 жылдарға арналған стратегиялық жоспары Мазмұны Мақсаты: Білім беру жүйесінің бәсекеге қабілеттілікке бағытталып жаңғыруы жағдайында білім беру қызметкерлерінің кәсіби құзыреттілігі...

12 жылдық білім беру жағдайында оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастырудың тұжырымдамалық тұғырлары

Похожие: